BÌNH PHƯỚC Những ngày cận Tết, không khí ở làng mai con sửa rễ Chơn Thành tấp nập hẳn lên. Mọi người chộn rộn cộng nhau tuốt lá mai để đảm bảo hoa sẽ khai nụ đúng Xuân.
"Thay áo" cho mai
Dạo một vòng TX Chơn Thành, tỉnh giấc Bình Phước trong những ngày này, đâu đâu cũng oắt con sắc hoa, cây kiểng. Tại làng mai, hình ảnh dân cày líu tíu tuốt lá, những chồi lộc xanh mởn cộng những nụ hoa đang chớm làm hào hứng bao bước chân người qua. Bà con dân cày trồng mai vàng đang tất tả chạy đua với thời gian để chuẩn bị đưa những gốc mai xinh xắn đến với mọi nhà.
>> Có thể bạn quan tâm tới bài viết:Hướng dẫn cách cham soc mai vang thang 11 al
Nhà vườn tăng tả thay áo cho mai. Ảnh: trần Trung.
Theo các bậc cao niên nơi đây, mai vàng là một loài hoa không thể thiếu trong ngày Tết của vùng đất phương Nam, trước kia, mỗi nhà đều có ít nhất một số cây mai tàng (mai tự nhiên) trong khuôn viên sân. Những năm gần đây, do ảnh hưởng của quá trình tỉnh thành hóa, diện tích đất càng ngày càng thu hẹp, thiên hướng chơi mai kiểng ngày càng phổ biến. Tuy được hình thành muộn so với các làng mai nức danh như làng mai Thủ Đức - TP.HCM, làng mai An Tây - Bình Dương hay làng mai Tân Tây - Long An nhưng làng mai Chơn Thành - Bình Phước vẫn có nét độc đáo riêng nhờ quy tụ đa dạng nghệ nhân lành nghề, mai Bình Phước có dáng thế riêng.
tới thăm vườn mai vàng chơi tết 2023 của nghệ nhân Phạm Ngọc Danh, một trong những người dày công vun đắp làng mai Chơn Thành, rót chén trà nóng mời khách, ông Danh cho biết, là người có thị hiếu chơi cây cảnh, nhận thấy nghề trồng, coi ngó buôn bán mai vàng phù hợp với kinh tế thành thị, nguồn mai tàng tại địa phương khá dồi dào, ngay trong khoảng những năm 2000, ông đã đi đa dạng địa phương học hỏi kinh nghiệm tậu hướng đi mới cho nông nghiệp địa phương. Tuy nhiên, chẳng phải cứ cố gắng học tập và đẩy mạnh đầu cơ là thành công. Ông Danh phải mất sắp 10 năm nữa để thuần hóa cây mai vàng trên đất Chơn Thành, Bình Phước.
Một trong những gốc mai cổ thụ tạo điểm thu hút trong vườn mai của nghệ nhân Danh. Ảnh: nai lưng Trung.
Thăm vườn mai, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước 2 cụ mai thuần 5 cánh, thuộc loại mai nguyên thủy sống lâu năm trên đất rừng Bình Phước, với các con phố kính gốc 60 cm, tàng sắp 6 mét đã được cải tạo hình thể. Ngoài độ lớn "khủng", điểm độc đáo của nó còn ở chỗ tuy chỉ trong khoảng một gốc nhưng cây chỉa ra thành hai nhánh, một nhánh lớn luôn nở hoa đúng dịp Tết Nguyên đán, một nhánh nhỏ sẽ tiếp diễn tấp nập sau đó 3-4 tuần, đây được xem là độc nhất vô nhị tại địa phương.
Ông Danh bên một trong những gốc mai "khủng" nhất Bình Phước. Ảnh: nai lưng Trung.
Theo kinh nghiệm của ông Danh, để có cây mai đẹp, đa dạng cành, mức độ hoa dày đặc, màu sắc sặc sỡ, vàng đậm, nở đúng dịp Tết thì quá trình săn sóc đóng vai trò quyết định và được chuẩn bị ngay từ đầu năm. Trong khoảng tháng 3 sẽ tiến hành cắt tạo tán rồi bón phân. Cứ thế vừa tiếp diễn chăm sóc, dự phòng sâu bệnh vừa bón phân theo định kỳ hàng tháng. Cho đến tháng 9 thì tạo tán thêm một lần rồi bón phân tiếp. Tới giữa tháng Chạp, những cây có độ lá xanh rộng rãi thì tiến hành lặt lá, những cây lá già thì lặt chậm lại sau vài ngày.
Với con đường kính gốc 60 cm, tàng gần 6 mét, đây được xem là độc nhất tại địa phương. Ảnh: trằn Trung.
đặc biệt, từ đầu tháng Chạp phải thường xuyên theo dõi thời tiết, nếu như quá lạnh có thể đưa vào nhà hạn chế gió, sưởi ấm. Cũng theo ông Danh, cây mai ko phun bất kỳ một loại thuốc kích thích nào mà ngày lặt lá quyết định hoa nở sớm hay muộn. Hoa mai nở theo chu kỳ sáng nở chiều rụng trong 4 ngày liền và nở theo hai đợt, mỗi đợt cách nhau 10 ngày. Những cây mai lúc hoa nở nhưng lá không mọc là những cây đạt. Để có cây mai đạt đa số phụ thuộc vào các bước trông nom và giống hoa.
phổ thông mai phục vụ Tết
Ông Danh cho biết thêm, ngoài loài mai thuần 5 cánh với giá trong khoảng vài chục tới vài trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng/cây tùy vào dáng thế. Không chỉ vậy, để tạo ra nhu cầu khách bình dân, mai giảo, một loài mai trứ danh của Thủ Đức cũng được ông và rộng rãi hộ kinh doanh tại địa phương đưa về trồng và tăng trưởng.
cộng vơi mai bản địa, mai giảo được ông Danh nghiên cứu phát triển. Ảnh: nai lưng Trung.
Theo ông Danh, Mai vàng giảo là món quà "trời phú" bởi đây là một trong những loại mai giảo đẹp rỡ, bông rất to, đa dạng cánh và lâu tàn. Bất cứ cây nào khi mới mang về đều được anh cắt, uốn cành để tạo thế, mất vài năm như vậy cây mới thành hình. Theo đó, một cây cảnh “độc” phải hội đủ 3 yếu tố: cổ - kỳ - mỹ, tức là phải lâu năm, kỳ dị và có trị giá mỹ thuật cao. Cây phải có dáng đẹp, cành nhánh cân đối theo một trong 4 thế: trực, siêu, hoành, huyền. Rễ càng xù xì càng đẹp. Thân cây phải nhỏ dần trong khoảng dưới lên trên. Cành phải sắp đặt từ to tới bé và ko được trùng nhau. Cây cảnh đẹp không những ở dáng mà còn phù hợp với chậu, như thế mới tôn thêm nét đẹp của từng loài. Một tác phẩm khá hoàn thiện là một cây già, cổ kính, còn giữ nét hoang sơ, dịu dàng gợi lên được sự rung động mỹ cảm của người ngắm. Trong đó, dáng thế của cây là phần quyết định.
Chơi cây cảnh cũng như rộng rãi thú chơi khác, ngoài niềm đam mê, có tâm thuần khiết, cần có những hiểu biết về cây. Thế quần thụ diễn tả sự đoàn kết, no ấm, sum vầy; thế bạt phong bộc lộ ý chí mạnh mẽ; thế phụ tử, mẫu tử, huynh đệ biểu trưng cho tình cảm gia đình. Dáng trực miêu tả tính quân tử, cương trực; dáng huyền, siêu đề cập lên sự mềm mỏng, khéo léo... Và việc nghiên cứu chu đáo về các loại cây khiến ông Danh không những là một nghệ nhân mà còn là một chuyên gia về cây cảnh.